Sprzedaż voucherów (bonów) - aspekty podatkowe i praktyczne

W obrocie gospodarczym powszechnie stosowana jest sprzedaż voucherów i bonów podarunkowych jako element zwiększenia przychodów firmy. Przepisy ustawy o VAT definiują pojęcie bonu jako instrumentu uprawniającego jego właściciela do korzystania z określonych towarów lub usług. Przed emisją (sprzedażą) bonu, należy ustalić na co zostanie przeznaczony.

Jakie są rodzaje bonów ?

1) Bon, który uprawnia do zakupu z góry określonego towaru/usługi jest nazwany bonem jednego przeznaczenia. W przypadku tego rodzaju bonu stawka podatku VAT jest znana i określona już w chwili jego emisji.
2) Jeżeli nie jesteśmy w stanie określić na jaki konkretnie towar/usługę zostanie przeznaczony bon to mamy do czynienia z bonem różnego przeznaczenia. Wówczas oferta której dotyczy bon opodatkowana jest różnymi stawkami VAT.

Przykład
Hotel Królewski emituje vouchery przeznaczone na weekendowe usługi hotelowe. Bon uprawnia także do korzystania ze strefy SPA. Usługi te są opodatkowane jedną stawką VAT (8%), wobec czego jest to bon jednego przeznaczenia.

Ten sam sprzedawca oferuje również bony dodatkowo uprawniające do korzystania z baru na terenie hotelu. Zakup alkoholi jest opodatkowany inną stawką VAT, w tym przypadku mamy do czynienia z bonem różnego przeznaczenia.

Jak opodatkować sprzedaż bonów ?

Rozliczenie sprzedaży bonu w kontekście ustawy o VAT nie powinno stanowić problemu, jeżeli prawidłowo określimy rodzaj przekazywanego bonu. Transfer bonu jednego przeznaczenia traktowany jest jak sprzedaż towaru lub świadczenie usługi, co podlega opodatkowaniu już na etapie wydania go klientowi. Opodatkowanie bonu różnego przeznaczenia nastąpi dopiero podczas płatności bonem za wydany towar lub wyświadczoną usługę. Wówczas podatkiem VAT może być opodatkowany cały bon lub tylko jego część. Co istotne, jeśli taki bon nie zostanie nigdy wykorzystany, nie powstanie obowiązek w podatku VAT.

Sprzedaż bonów w podatku dochodowym traktowana jest jak zaliczka na poczet przyszłych dostaw towarów i usług, niezależnie od danego rodzaju bonu. Przychód powstanie w dacie wykorzystania bonu, a w razie jego niewykorzystania - w dacie utraty jego ważności. Warto dodać, że przedsiębiorcy posiadający kasę fiskalną mogą zadecydować o rozpoznaniu przychodu ze sprzedaży bonu już w dniu pobrania wpłaty. Wybór takiej metody rozliczania przychodów należy stosować przez cały rok. Informację o tym zawieramy w zeznaniu rocznym PIT.

Jak ewidencjonować sprzedaż bonów ?

Voucher na konkretny towar/usługę (bon jednego przeznaczenia) należy udokumentować paragonem lub fakturą. W sytuacji gdy nie znamy przeznaczenia wartości sprzedanego vouchera należy wystawić notę księgową. Do transakcji w ramach bonów powinna być prowadzona dodatkowa ewidencja zawierającą datę ich transferu (wydania), kwotę i termin ważności.

Przykłady praktyczne

Bon jednego przeznaczenia
Branża: usługi fryzjerskie
Transakcja: sprzedaż vouchera o wartości 100 zł na rzecz osoby fizycznej
Dokumentacja: paragon na kwotę 100 zł brutto
Opodatkowanie VAT: 8% lub zw. (w przypadku podatników, którzy wybrali zwolnienie z VAT)
Rozliczenie PIT: w dacie pobrania wpłaty (uproszczenie) lub w dacie wykorzystania (konieczna dodatkowa ewidencja uwzględniająca termin ważności bonu, w celu prawidłowego rozpoznania przychodu)

Bon różnego przeznaczenia
Branża: sieć sklepów spożywczych
Transakcja: sprzedaż karty podarunkowej o wartości 200 zł na rzecz osoby fizycznej
Dokumentacja: nota księgowa/dokument wewnętrzny
Opodatkowanie VAT: brak, opodatkowanie nastąpi podczas wykorzystania bonu na zakup towarów (nie jest znana stawka VAT towarów na które przeznaczony jest bon w momencie jego emisji)
Rozliczenie PIT: w momencie wydania towarów / upływu terminu ważności bonu